Otoczenie szkoły

Historia Grochowa

Pierwsze osady i wsie, wśród których wymienić można m.in. Kamion (dzisiejszy Kamionek, Grochów, Gocław i Kawęczyn), zaczęły powstawać w okresie XI - XIV wieku. Grochów był wsią kościelną, należącą do kapituły płockiej o areale rolnym 280 ha.
Wojna ze Szwecją w połowie XVII wieku, zahamowała rozwój wsi. W 1661 r. na Grochowie pozostało zaledwie 9 domów. W 1780 r. dobra kamionkowskie - Grochów, Kamionek i Skaryszew kupił król Stanisław Poniatowski a następnie odstąpił swemu bratankowi - księciu Stanisławowi Poniatowskiemu. Ten - podzielony na 8 majątków Grochów odstąpił w drodze dzierżawy nowym nabywcom, co zapoczątkowało jego dalszą parcelację i rozwój osadnictwa w ciągu XIX wieku. W 1827 r. Grochów zamieszkiwało 105 osób w 22 domach.

W latach 1820-23 zbudowano brukowaną szosę brzeską łączącą Pragę z Terespolem, co wpłynęło na wzrost atrakcyjności Grochowa dla lokalizacji inwestycji przemysłowych. W latach 20-stych XIX wieku powstała tu manufaktura sukiennicza oraz niewielkie zakłady tkackie i tytoniowe.

Po zniszczeniach spowodowanych działaniami wojennymi w lutym i marcu 1831 r. liczba mieszkańców Grochowa, Kamionka i Saskiej Kępy znacznie zmalała, jednak już na początku drugiej połowy XIX wieku Grochów stał się ważnym podstołecznym osiedlem przemysłowym, gdzie zlokalizowano kilka fabryk świec i mydła, zapałek, browar, wytwórnię wina szampańskiego, a także farbiarnię i parową pralnię tkanin.

W drugiej połowie XIX w. równie szybko zaczął rozbudowywać się Kamionek - głównie wzdłuż ul. Grochowskiej. W 1889 r. zostaje on przyłączony do Warszawy. Powstają tam - z uwagi na bliskość węzłowej stacji kolejowej, Dworca Terespolskiego, oraz rozwój sieci kolejowej - liczne zakłady przemysłowe (Perun, Bracia Borkowscy, fabryka Kemnitza). Natomiast Saska Kępa przez cały wiek XIX i w początkach XX wieku stała się celem masowych letnich wycieczek, zabaw i wypoczynku mieszkańców Warszawy. Komunikację przez Wisłę usprawniło otwarcie w 1914 r. "Trzeciego Mostu" (obecnie Most Poniatowskiego).

W kwietniu 1916 r. Grochów, Saską Kępę, Gocław i Gocławek przyłączono do Warszawy. W okresie międzywojennym Grochów, Kamionek, a szczególnie Saska Kępa zaczynają przekształcać się w nowoczesne dzielnice miejskie. Realizowane w tym czasie inwestycje: melioracja gruntów, budowa nowych tras (al. Waszyngtona) i modernizacja starych (ul. Grochowska), elektryfikacja i gazyfikacja, zmieniają rozplanowanie i zabudowę poszczególnych osiedli. Saska Kępa staje się dużą dzielnicą mieszkaniową o willowej zabudowie. Na Grochowie szybko rozbudowują się nowe osiedla m.in. Towarzystwa Osiedli Robotniczych przy ul. Podskarbińskiej.
W czasie II wojny światowej Grochów, Kamionek, Saska Kępa i inne rejony dzielnicy nie poniosły szczególnie dużych strat.

Po wojnie powstały tu duże osiedla mieszkaniowe, np. Międzynarodowa, Kinowa, Igańska, Majdańska czy Ostrobramska a w latach 80-tych - największy zespół mieszkaniowy Gocław - Lotnisko. Duże znaczenie dla rozwoju tych terenów miały inwestycje komunikacyjne, np. budowa Trasy Łazienkowskiej w 1974 r. czy Trasy Siekierkowskiej.

Kalendarium
• 1065 r. pierwsza wzmianka o Kamionie
• 1594 r. założenie osady Skaryszew
• 9.IX.1642 r. nadanie Skaryszewowi praw miejskich
• 28-30.VII.1656 r. bitwa na przedpolach Pragi w czasie potopu szwedzkiego i zniszczenie Kamionu
• 1681 r. przeniesienie siedziby parafii z Kamionu na Skaryszew
• 1708-1712 r. wielka epidemia dziesiątkuje ludność Pragi
• 21.IV.1791 r. włączenie Skaryszewa do Warszawy
• 4.XI.1794 r. zdobycie Pragi przez Suworowa w czasie powstania kościuszkowskiego
• 1795-1806 r. lata zaboru pruskiego
• 1820-1823 r. budowa brukowanej szosy brzeskiej łączącej Pragę z Terespolem najważniejszą inwestycją gospodarczą w czasach Królestwa Kongresowego (1815-30)
• 1823 r. budowa rogatek grochowskich zaprojektowanych przez Jakuba Kubickiego
• 25.V.1825 r. odsłonięcie Pomnika Pracy, poświęconego budowie szosy brzeskiej
• 25.II 1831 r. bitwa o Olszynkę Grochowską
• 1867 r. otwarcie do użytku węzłowej stacji kolejowej - Dworca Terespolskiego (ob. Dworzec Wschodni)
• 1889 r. włączenie Kamionka do Warszawy
• 1900 r. uruchomienie linii kolejki wąskotorowej z Jabłonnej do Wawra (od 1914 r. - do Karczewa)
• 1906-12 r. budowa Wału Miedzeszyńskiego chroniącego Saską Kępę i Gocław przed powodziami
• 1914 r. oddanie do użytku Mostu Mikołajewskiego - Trzeciego Mostu (obecny Most Poniatowskiego)
• 05.VIII.1915 r. zajęcie Pragi przez Niemców w czasie I wojny światowej
• 01.IV.1916 r. włączenie do Warszawy Saskiej Kępy, Grochowa, Gocławia, Gocławka i Olszynki Grochowskiej
• 1925 r. odbudowa po zniszczeniach Mostu Poniatowskiego
• 1932 r. przeniesienie fabryki E. Wedla na ul. Zamoyskiego
• 14-27.IX.1939 r. obrona Pragi w czasie kampanii wrześniowej
• 13-14.IX.1944 r. wyzwolenie Pragi spod okupacji hitlerowskiej
• 21.VII.1946 r. ponowne uruchomienie Mostu Poniatowskiego
• 22.VII.1955 r. otwarcie Stadionu Dziesięciolecia
• VIII.1965 r. uruchomienie wodociągu praskiego "Gruba Kaśka"
• 22.VII.1974 r. oddanie do użytku Trasy Łazienkowskiej
• 1990 r. powstanie dzielnicy - gminy Praga Południe i demokratyczne wybory do Rady Gminy.
• 2002 r. Praga Południe stała się dzielnicą m. st. Warszawy

Wizerunek Grochowa
Dzielnica Praga Południe obejmuje tereny w większości przyłączone do Warszawy dopiero w 1916 roku. Podmiejski i rolniczy charakter obecnej dzielnicy sprawiły, że brak jest budowli starszych niż z początku XX wieku.

Do wyjątków należą Rogatki Grochowskie wyznaczające zasięg Warszawy w czasach Królestwa Kongresowego, Pomnik budowy Szosy Brzeskiej z 1825 r. oraz opleciony legendami dworek grochowski.

Warto zobaczyć również modernistyczne kościoły z 1. połowy XX w.: Najczystszego Serca Marii Panny na Placu Szembeka i Matki Boskiej Zwycięskiej w najstarszej parafii praskiej - Bożego Ciała na Kamionku.

Dzieje Pragi Południe obfitują w wydarzenia historyczne, jak: elekcje królów Henryka Walezego i Augusta III Sasa, bitwa ze Szwedami w czasie "potopu" i obrona Olszynki Grochowskiej w czasie powstania listopadowego.

Bohaterowie bitwy o Olszynkę Grochowską

W celu stłumienia powstania listopadowego car wysłał 115-tysięczną armię pod dowództwem Iwana Dybicza. Do pierwszego starcia doszło pod Stoczkiem, gdzie korpus kawalerii generała Józefa Dwernickiego odniósł zwycięstwo. Mimo umiejętnego opóźniania marszu potężna armia rosyjska parła na Warszawę.
25 lutego 1831 roku doszło do bitwy pod Grochowem. Wojsko polskie w sile 40 tysięcy żołnierzy podjęło decydującą bitwę z siłami rosyjskimi liczącymi 60 tysięcy ludzi. Walki trwały cały dzień, a żołnierze polscy odznaczyli się męstwem i odwagą. W czasie bitwy poważnie ranny został faktyczny głównodowodzący sił powstańczych - generał Józef Chłopicki. W wyniku ciężkich walk obie strony wycofały się. Polacy skierowali się do Warszawy, a armia Dybicza przesunęła swoje główne siły na południe.
Bohaterowie powstania listopadowego zostali patronami ulic Grochowa

Obecna zabudowa dzielnicy jest bardzo zróżnicowana architektonicznie i funkcjonalnie. W osiedlach najwcześniej przyłączonych do Warszawy: Skaryszewie i Kamionku już w 2. połowie XIX w. zaczął rozwijać się przemysł, który objął też część Grochowa. Dalszy rozwój przemysłu na Kamionku (ZWAR, PZO, Wedel, drukarnia) nastąpił po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. i dzielnica ta, mimo zmian strukturalnych w gospodarce i upadku wielu zakładów, ma nadal przemysłowy charakter.

Z kolei Saska Kępa o zabudowie willowej z lat 20-tych i 30-tych XX w. jest jednym z najbardziej atrakcyjnych osiedli mieszkaniowych Warszawy.

Od połowy lat 60-tych powstają na terenie dzielnicy osiedla mieszkaniowe: Kinowa, Ostrobramska, Igańska i największe - na Gocławiu.

Praga Południe jest dzielnicą zieleni. Dogodnie położony jest Park Skaryszewski im. Ignacego Paderewskiego z Jeziorkiem Kamionkowskim - fragmentem dawnego koryta Wisły, rezerwat krajobrazowo - historyczny Olszynka Grochowska oraz liczne ogródki działkowe.

Dużą rolę w rozwoju dzielnicy odgrywają inwestycje. Powstaje handlowo-usługowe centrum dzielnicy w rejonie Ronda Wiatraczna. W całej dzielnicy buduje się biurowce i domy mieszkalne o nowoczesnej i niebanalnej architekturze. Najsławniejszym jednak obiektem na terenie dzielnicy był Stadion Dziesięciolecia - pełniący funkcję największego targowiska nowożytnej Europy, obecnie to nowoczesny Stadion Narodowy.

Opracowano na podstawie stron WWW urzędu m. st. Warszawy dla Dzielnicy Praga Południe oraz Biura Miejskiego Systemu Informacji Warszawy.